(Βλ. μελέτη: Τράπεζες και οικονομική κρίση, NoB 2014)
«………… Τράπεζες είναι οι επιχειρήσεις, που κυρίως αξιοποιούν αδρανή ή πλεονάζοντα σε μιαν οικονομία και άλλα τέτοια κεφάλαια με τη διοχέτευσή τους προς κάλυψη λειτουργικών και αναπτυξιακών αναγκών της ίδιας οικονομίας, στο πλαίσιο της οποίας δραστηριοποιούνται. Αμφίδρομη, επομένως, και ανταποδοτική είναι η σχέση εθνικής οικονομίας και τραπεζών. Οι τράπεζες στηρίζουν –οφείλουν να στηρίζουν- τις εθνικές οικονομίες, γιατί αυτές αποκλειστικά στηρίζουν τις ίδιες. …
……………… Από το τέλος περίπου του 2009 η χώρα μας περνά μιαν πρωτόφαντη οικονομική κρίση. Μέγα μερίδιο ευθύνης για την κρίση αυτή φέρουν βεβαίως οι τράπεζες…………… Είχε, πράγματι, παρατηρηθεί από τότε ότι η πιστωτική λειτουργία των τραπεζών έπρεπε να παραμείνει υπό τον έλεγχο της υπεύθυνης κυβέρνησης στο πλαίσιο άσκησης (εθνικής) πιστωτικής πολιτικής. Έπρεπε να κατευθύνεται αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση των αναγκών της εθνικής οικονομίας………… Ο έλληνας νομοθέτης, όμως, προτίμησε να αναθέσει το 2000 την αποκλειστική άσκηση «πιστωτικής πολιτικής» στην Τράπεζα της Ελλάδος. Αυτή δεν την άσκησε ποτέ· ή μάλλον δεν την άσκησε έχοντας ως γνώμονα την εξυπηρέτηση της εθνικής οικονομίας…………….. Η Τράπεζα της Ελλάδος, ως εποπτική, ελεγκτική αρχή, κατέστη απλώς μηχανή παραγωγής ογκωδών διοικητικών πράξεων, λογιστικών φληναφημάτων, απούσα, κατά τα λοιπά, από την πραγματικότητα των τραπεζικών δρώμενων σε βάρος της ελληνικής οικονομίας. ……………….. Όταν το αναμενόμενο δριμύ πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας περί τα τέλη του 2009 αδυσώπητα ανέκυψε, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, στερήθηκε πλέον των καταστροφικών, ως άνω, για το γενικό συμφέρον, αλλά κερδοφόρων για τα στελέχη του και τους μετόχους επιλογών του. ……………..Παραδόξως, όμως, στη νέα αυτή κατάσταση, οι τράπεζες δεν θεωρήθηκαν καν ως παράγοντες, συναίτιοι τουλάχιστον, της κρίσης. Αντιμετωπίστηκαν και αντιμετωπίζονται ως θύματα της κρίσης και ως απαραίτητο εργαλείο αντιμετώπισης της!!! Όσο για τους χρυσοφόρους μετόχους της περιόδου της ευημερίας, αυτοί αφέθηκαν ήσυχοι στην απόλαυση των κεκτημένων τους!.
Το δίκαιο, έτσι, κλήθηκε και πάλι να προστατεύσει τις …..τράπεζες, επιβάλλοντας καθεστώτα εξυγίανσης αυτών, με δημόσιο κυρίως κόστος, ώστε αφού αποκλεισθεί ο ελλοχεύων «συστημικός κίνδυνος», να αρχίσουν αυτές ελεύθερα και πάλι το έργο της…αναθέρμανσης της οικονομίας!!!. Άδηλον το πόθεν οι επίδοξοι σωτήρες της ελληνικής οικονομίας αρύσθησαν τη σχετική βεβαιότητα, χωρίς να λάβουν παράλληλα και μέτρα συνετίσεως των παρεκτραπεισών στο παρελθόν τραπεζών και μέτρα αυστηρού ελέγχου των μελλοντικών δράσεων τους…………… Το ελληνικό δίκαιο…… φαίνεται να αγνοεί το πασίδηλο τούτο. Ότι την ζημία από μιαν επιχειρηματική δραστηριότητα φέρουν τα πρόσωπα, που την προκαλούν, άμεσα ή έμμεσα, υπαίτια ή ανυπαίτια, ως αυτονόητο αποτέλεσμα της άσκησης της οικονομικής τους ελευθερίας. Τη ζημία, δηλαδή, μιας τραπεζικής ανώνυμης εταιρίας φέρει, καταρχήν, άμεσα το νομικό πρόσωπο της τράπεζας και, έμμεσα, τα μέλη, μέτοχοι-εταίροι, που επένδυσαν τα κεφάλαιά τους σε δραστηριότητα, η οποία απέβη ζημιογόνα. Αν, μάλιστα, η δραστηριότητα απέβη ζημιογόνα, επειδή η πολιτική της τραπεζικής εταιρίας τους ήταν εξαρχής λανθασμένη, υπονομεύσασα η ίδια το μέλλον της τράπεζας και της εθνικής οικονομίας, στο πλαίσιο της οποίας ασκήθηκε, οι μέτοχοι, που απόλαυσαν στο παρελθόν τα κέρδη της λανθασμένης, αλλά προσοδοφόρου, αυτής δράσης, είναι πλέον υποχρεωμένοι να επωμισθούν αμεσότερα και το άχθος των συνεπειών αυτής, με την έννοια του εξαναγκασμού τους σε επιστροφή των ληφθέντων μερισμάτων τους προς κάλυψη των ζημιών τρίτων (ιδίως, καταθετών), σύμφωνα με βασικές αρχές του δικαίου μας, και δη, εκείνες, για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό (ΑΚ 904επ.), την καταδολίευση δανειστών, την πτωχευτική ανάκληση. Σχετική, άλλωστε, είναι και η προβλεπόμενη στο πτωχευτικό μας δίκαιο αστική (και ποινική) ευθύνη των διοικητών κεφαλαιουχικών εταιριών για την με ενέργειες ή παραλείψεις τους πρόκληση ή παρέλκυση της πτώχευσης (ΠτΚ 98, 176). …………….. Οι τράπεζες, τα στελέχη τους και οι μέτοχοί τους, από κακές, καιροσκοπικές, και βεβαίως ανέλεγκτες -από το εκ ρινός συρόμενο πολιτικό μας σύστημα- επιλογές, υποδαύλισαν, αν δεν προκάλεσαν, την οικονομική κρίση, που ταλανίζει τα τελευταία χρόνια τη χώρα μας και τους πολίτες της. ………. το ελληνικό δίκαιο της εξυγίανσης -και όχι μόνον- των τραπεζών ……………..χρειάζεται, επειγόντως, αναμόρφωση, προς την κατεύθυνση της μέσω των κανόνων του άμεσης, αποκλειστικής και βέβαιης εξυπηρέτησης και προαγωγής του γενικού συμφέροντος. Το τελευταίο φαίνεται να έχει χαθεί σήμερα μέσα στον αυχμηρό άερκτο αμπελώνα (=ξέφραγο αμπέλι) της ελληνικής οικονομίας. Κάπου, κάπως, όμως, πρέπει επιτέλους να αναδυθεί, να οριοθετηθεί και με αφοσίωση να υπηρετηθεί. Και να μπούν φραγμοί· να ληφθούν μέτρα. Υπάρχουν νομικά περιθώρια. Και η «αόρατος», άλλωστε, «χείρ», όπως κάθε «χείρ», έχει φυσιολογικά ανάγκη κάποιας στοιχειώδους, έστω, κατευθυντήριας, εγκεφαλικής λειτουργίας».
